Gıdaların uzun süre taze ve güvenilir kalması için bazı muhafaza koşullarına dikkat etmek gerekir. Hangi gıdanın hangi koşullarda saklanması gerektiği ambalajlı gıdaların etiketlerinde yer almaktadır. Ambalaj üzerinde iki çeşit tarih işaretinden biri olabilir. Bunların anlamlarını iyi bilmek gerekir.
Ambalaj üzerindeki tarihler:
Tavsiye edilen tüketim tarihi (TETT): Bu tarih gıdanın kalitesi ile ilgilidir. Gıdanın belirtilen tarihe kadar ilk günkü kalitesini, yapısını ve diğer özelliklerini koruyacağını ifade eder. Ancak gıdanın ambalajı üzerinde tavsiye edilen muhafaza koşullarına uyulması gereklidir. Bu tarihten sonra gıdanın tüketilmesinde sağlık açısından bir sakınca olmaz.
Son tüketim tarihi (STT): Bu tarih gıdanın güvenilirliği ile ilgilidir. Ambalaj üzerinde tavsiye edilen koşullarda muhafaza edilmesi şartıyla, gıdanın belirtilen tarihe kadar güvenilir şekilde tüketilebileceğini ifade eder. Bu tarihten sonra tüketilmesi ise sağlık açısından risk oluşturabilir.
Gıda stoklamanız gerektiğinde en yeni aldıklarınızı en arkaya dizerseniz sizin için kolaylık olur.
Gıdaların oda sıcaklığında muhafaza edilmesi:
Tüm gıdaların soğukta saklanmasına gerek yoktur. Makarna, kuru baklagiller gibi gıdalar, kapalı ambalajları içerisinde kuru, doğrudan güneş ışığı görmeyen, serin, temiz bir yerde muhafaza edilebilir. Aynı şekilde konserve gıdalar, uzun ömürlü süt gibi ürünlerin de buzdolabına konulmasına gerek yoktur.
Ürünlerin ne şekilde saklanmasının uygun olduğuna, marketteki koşullara bakarak kolaylıkla karar verebilirsiniz. Soğutucu olmayan raflarda yer alan gıdalar, ambalajları açılmadığı sürece evde de bu şekilde saklanabilir. Diğer yandan, bazı gıdaların açıldıktan sonra buzdolabına konulması ve belirli bir süre içerisinde tüketilmesi tavsiye edilir.
Gıdaların soğukta muhafaza edilmesi:
Pastörize süt, et, yoğurt gibi kolay bozulabilecek ürünleri buzdolabında muhafaza ediniz. Buzdolabında saklanması gereken ürünler çoğunlukla marketlerde de soğuk alanlarda teşhir edilir. Buzdolabı sıcaklığı olan 4°C, zararlı mikroorganizmaların üremesini yavaşlatır, gıdanın bozulmasını ve sağlık riski oluşturmasını geciktirir. Açılana kadar dışarıda muhafaza edilmeye uygun olan UHT süt, hardal, salça, zeytin gibi bazı ürünlerin, açıldıktan sonra buzdolabına alınması gerekir. Gıdaları buzdolabında saklarken şunlara dikkat edin:
- Buzdolabınızı çok fazla doldurmaktan kaçının. Bu şekilde hava dolap içinde hareket ederek etkili şekilde soğutma sağlayabilir.
- Sıcak gıdaları ılımasını beklemeden buzdolabına koymayın, çünkü bunlar içerideki sıcaklığın yükselmesine neden olabilir.
- Çiğ et, balık gibi gıdaları kapalı kaplarda, pişmiş gıdalardan ayrı raflarda saklayın. Böylelikle çiğ gıda üzerinde bulunabilecek ve pişirme sırasında ölecek mikropların diğer gıdalara bulaşmasını engellemiş olursunuz.
- Artan yemekleri 2 saat içinde soğutup buzdolabına koyarak saklayın. Bunları 2-3 gün içerisinde tüketin.
Bazı gıdaların buzdolabında güvenli şekilde saklanma süreleri şöyledir:
- Balık ve tavuk : 3 gün
- Et: 3-5 gün
- Kıyma: 2-3 gün
- Süt: 5-7 gün
- Sert peynirler: 1-3 ay
- Yumuşak peynirler: 2-3 hafta
- Tereyağı: 8 hafta
Ambalajlı gıdalarda ambalaj üzerinde yer alan tavsiyelerin dikkate alınması gereklidir.
Gıdaların dondurularak muhafaza edilmesi:
Marketten donmuş olarak alınan gıdalar olduğu gibi derin dondurucuda saklanabilirler. Diğer yandan, dondurulmuş olmayan gıdalar da son tüketim tarihlerinden önce dondurulursa daha uzun süre saklanabilirler. Derin dondurucu içerisindeki -18°C’lik sıcaklık, mikropların üremesini engeller. Dondurulan ürün, yapısına göre 3-12 ay sonra kalitesini kaybetmeye başlayabilir. Ambalajlı ürünlerin üzerindeki tavsiyeleri dikkate almak gerekir. Gıdaları derin dondurucuda saklarken şunlara dikkat edilmelidir:
- Uygun buzluk kapları veya poşetleri kullanın. Bunlar gıdalarda donma nedeniyle olabilecek kalite kaybını en aza indirir.
- Donmuş gıdaları pişirmeden önce çözdürün. Pişirilecek gıdayı bir gece önceden buzdolabına koyarak risksiz bir şekilde çözdürebilirsiniz.
- Çözülen gıdayı yeniden dondurmayın. Ancak gıdayı pişirirseniz yeniden dondurabilirsiniz.
Her gıdanın kendine özgü muhafaza koşulları olabilir. Ambalajlı gıdalarda bu koşullar etiket üzerinde açık şekilde yazılmak zorundadır. Ambalajsız olarak satılan sebze, taze balık gibi gıdalar aldığınızda nasıl saklanacağından emin değilseniz bu konuda market personeline danışabilirsiniz.